Człowiek, czy natura? Kto jest większym artystą? Niewiele osób wie, że Krzywa Wieża w Pizie (po włosku Torre di Pisa) ma swojego sobowtóra w przyrodzie. We włoskich Dolomitach, ponad 400 km na północny-wschód od Toskanii znajduje się skalna krzywa wieża, która otrzymała nazwę na cześć sławnej budowli. Kształtem i kątem nachylenia przypomina bowiem dzwonnicę w Pizie. I choć jest skromniejsza w formie, to jej górskie otoczenie imponuje bardziej niż miejskie widoki ze szczytu oryginalnej Torre di Pisa. Jest to zatem świetnia alternatywa, dla tych co nad zwiedzanie miast przedkładają obcowanie z przyrodą.
OLYMPUS DIGITAL CAMERA 
Val di Fiemme
Torre di Pisa znajduje się na wysokości ponad 2600 m n.p.m. w dolinie Val di Fiemme we włoskich Dolomitach. Val di Fiemme to niezaprzeczalny raj dla miłośników sportów zimowych. Dolina oferuje setki kilometrów tras narciarskich i niezapomniane zimowe widoki. Ale kiedy stopnieją śniegi, Val di Fiemme otwiera swoje szlaki dla entuzjastów górskich wędrówek oferując im nie mniej imponujące krajobrazy. Malowane latem nie tylko odcieniami bieli i szarości, lecz pełną paletą barw.
Val di Fiemme oferuje dramatyczne widoki. Wszystko za sprawą niespotykanej rzeźby terenu. Krajobraz dominują odkryte, wapienne i dolomitowe skały, którym erozja nadała monumentalne kształty. Górują one nad rozłożystymi, malowniczymi dolinami.
Val di Fiemme rozciąga się na długości ponad 35 km i oferuje wiele interesujących szlaków pieszych. W niniejszym wpisie opiszę dla Was mój ulubiony trekking do Torre di Pisa.
Trekking do Torre di Pisa
Czterdziestometrowa Krzywa Wieża Dolomitów znajduje się na tyłach schroniska Rifugio Torre di Pisa w masywie Latemar. Schronisko położone jest na wysokości 2671 m n.p.m. tuż nad Predazzo, miasteczkiem dobrze znanym wszystkim fanom skoków narciarskich. I jak przystało na rejon, który zasłynął ze sportów zimowych znaczą część trasy do Torre di Pisa możecie pokonać górskimi kolejkami. Całe szczęście, schronisko położone jest bowiem 1700 m nad Predazzo. Kto by się chciał wspinać przez bite 6 godzin? Do tego widoki w początkowej części szlaku nie są imponujące, gdyż trasa prowadzi przez las. Dlatego większość piechurów bez wstydu korzysta z kolejek linowych.
Predazzo – Gardone
Pierwszy etap szlaku prowadzi lasem wzdłuż nowoczesnej kolejki gondolowej Stalimen-Gardone. Trasa piesza ma długość 4,1 km i rozpoczyna się na północ od Predazzo, tuż przed stacją początkową kolejki. Przejście zajmuje prawie 2,5 godziny. Szlak prowadzi przez las i pozbawiony jest spektakularnych widoków. Warto ten odcinek pominąć i wybrać przejażdżkę gondolą. Zwłaszcza, że ten startowy odcinek ma aż 600 m przewyższenia.
Dla porównania, przejażdżka kolejką Stalimen-Gardone zajmuje niecałe 10 minut. Jest to zatem ogromna oszczędność czasu i sił. Niestety nie pieniędzy. W sezonie letnim (od 20 czerwca do 20 września) przejazd w jedną stronę dla osoby dorosłej kosztuje 10 €, zaś w dwie strony 12,50€. Zimą ceny szybują do 16,5 € w dwie strony.
Gardone – Passo Feudo
W Gardone znajduje się resort narciarski oraz wyciąg krzesełkowy Gardone – Passo Feudo, który funkcjonuje również poza sezonem zimowym. Umożliwia on pokonanie trasy o długości 1,7 km i przewyższeniu 550 m w zaledwie 6 minut. Koszt wyciągu w sezonie letnim to 8,5€ w jedną stronę i 10,5€ razem z biletem powrotnym.
Kolejką wjeżdża się na wysokość 2200 m n.p.m. Znajduje się tutaj schronisko górskie Rifugio Passo Feudo, z którego tarasu rozciągają się piękne widoki. W drodze powrotnej okazuje się, że ten krajobraz nie opuszcza podróżujących wyciągiem aż do momentu, gdy krzesełko otuli na powrót gęstwina lasu. Pod górę kolejka wspina się blisko powierzchni stoku, widoki zostawiając za plecami.
Trasę oczywiście można pokonać piechotą. Szlak wije się w pobliżu wyciągu. W jednym punkcie turyści przechodzą bezpośrednio pod sunącymi nad ich głowami krzesełkami. Przejście 2,5 km ze względu na pokonywaną wysokość zajmuje prawie 2 godziny.
Paso Feudo – Rifugio Torre di Pisa
Passo Feudo to najwyżej położony punkt (2200 m n.p.m.) trekkingu, do którego możecie dotrzeć wygodnie kolejką. Warto zatrzymać się tutaj na chwilę, aby nacieszyć się widokami rozciągającymi się na wschód i południe.
Za to patrząc na północ możecie dostrzec na szczycie wapiennych skał oddalony o dwa kilometry cel Waszej wędrówki – wyglądające z tej prespektywy niczym pudełko zapałek schronisko Rifugio Torre di Pisa.
Szlak do Krzywej Wieży Dolomitów ma numer 516 i zaczyna się tuż za stacją kolejki w Passo Feudo. Trasa jest dobrze oznaczona. Na rozwidleniach postawione zostały znaki informacyjne, a po drodze turyści ułożyli z kamieni charakterystyczne piramidy, które także ułatwiają nawigację. Ale i bez tego szlak jest dość oczywisty. Przejście tego odcinka zajmuje 1,5-2 godziny.
Trasa początkowo prowadzi wygodną, żwirową ścieżką przecinającą trawiaste tereny. Pasą się tutaj krowy. Ten odcinek jest wspólny dla szlaków o numerach 22 i 516. Jest niepokojąco płasko. Dalsza część szlaku będzie więc nadrabiać stromizną.
Zgodnie z przewidywaniami, po dotarciu do zbocza pasma górskiego (tu szlaki 22 i 516 się rozdzielają, na rozwidleniu kierujcie się w prawo) trasa robi się bardziej stroma, zaś szeroka droga zmienia się w ścieżkę, która miejscami wygląda jak kamienny chodnik. Wygodna trasa szybko jednak przechodzi w wąską górską dróżkę z dużą ilością luźnych kamieni (przy schodzeniu przydatne będą kijki). Ostatni odcinek to już wspinaczka po skałach.
Po drodze rozciągają się piękne widoki na wschodnią i południową część doliny Val di Fiemme. Jednak dopiero po dotarciu do schroniska odsłaniają się zupełnie inne krajobrazy. Rifugio Torre di Pisa zbudowano na grzbiecie pasma górskiego, więc nagrodą za wspinaczkę jest widok w pozostałych kierunkach.
Ze schroniska rozciąga się niemal 360-stopniowa panorama. W pogodny dzień można zobaczyć nawet szczyt Marmolady, zaś w oddali na wschód najwyższe szczyty Południowego Tyrolu – Cevedale, Dolomiti di Brenta, Presanella i Corno di Cavento.
Co więcej, przy odpowiednich warunkach pogodowych ze schroniska można podziwiać wznoszące się nad Val di Fiemme dziesiątki paralotni. Dolomity latem to bowiem idealne miejsce na uprawianie paralotniarstwa. Wiele lokalnych firm zabiera śmiałków na 20-minutowe przeloty w tandemie z instruktorem.
Schronisko to wyśmienite miejsce na lunch. Rifugio Torre di Pisa zostało całkowicie odnowione i ponownie otwarte dla zwiedzających w 2016 r. Znajduje się tu restauracja, która serwuje posiłki kuchni tyrolskiej, jak również słodkie przekąski. Pierwsze danie kosztuje 8-9 €, zaś główny posiłek to wydatek ok 12€. Turyści z własnym prowiantem bez ograniczeń mogą korzystać z tarasu. Łazienka jest również ogólnodostępna.
Rifugio Torre di Pisa – Torre di Pisa
Wspinając się po skałach tuż za schroniskiem szlakiem 516, który kontynuuje do Forcella dei Camosci, po niecałych 10 minutach dotrzecie do punktu widokowego na Torre di Pisa, od której nazwę zaczerpnęło również schronisko. Czy w tej górskiej scenerii ta skalista krzywa wieża przypomina Wam sławną budowlę z Pizy? Czy jest to może tylko chwyt marketingowy, jak Góry Avatara w Chinach i wiele innych atrakcji na świecie przezwanych na cześć sławnych zabytków, czy filmów?
Droga powrotna z tego miejsca do Passo Feudo zajmie Wam ok 45 min (nam w pogoni za ostatnim wyciągiem zajęła zaś tylko 30 minut z szybkim postojem na toaletę).
Torre di Pisa – Forcella dei Campanili
Jeżeli czas wyznaczony ostatnią kolejką Wam na to pozwoli, to koniecznie wybierzcie się dalej szlakiem 516 do Forcella dei Campanili- niewysokiej grani, z pięknymi widokami na poszarpane wieże Dolomitów. Tu też rozpoczyna się Via Ferrata dei Campanili – główny cel wędrówki bardziej zaawansowanych wspinaczy.
Początkowo szlak prowadzi stromo w dół po luźnych kamieniach i głazach i jest to najtrudniejszy odcinek, również ze względu na słabe oznaczenie. W drodze powrotnej zgubiliśmy szlak i musieliśmy się wspinać poza trasą wśród lecących na nas luźnych kamieni. Serdecznie nie polecam. Dlatego poświęćcie chwilę na zidentyfikowanie właściwej drogi.
Po tym nieprzyjemnym zejściu trasa jest stosunkowo płaska i prosta. Strome jest jedynie krótkie podejście na docelową grań.
Widoki po drodze są po prostu nieziemskie. Krajobraz zmienił się z zielonej doliny, która towarzyszyła nam przy wspinaczce do Rifugio Torre di Pisa, na kamienisty, niemal księżycowy. Wisienką na torcie jest jednak widok z grani, z której skaliste szczyty wydają się być dosłownie na wyciągnięcie ręki.
3-kilometrowa trasa w obie strony zajmuje ok 1,5 godziny. Nam w pośpiechu udało się zrobić oba odcinki w godzinę.
Na szlaku uważajcie nie tylko na luźne kamienie, ale również liczne rozgałęzienia ścieżki, którą wyznaczają przydeptane kamienie.
Informacje praktyczne
- Informację dotyczącą cen kolejek linowych oraz ich aktualny status znajdziecie tutaj.
- Jeżeli planujecie skorzystać z obu kolejek wówczas opłaca się kupić bilet łączony na całą trasę Predazzo – Gardone – Passo Feudo, który we wrześniu 2020 r. kosztował 15,50€ w jedną stronę, 19,50€ zaś w obie. Bilet można kupić na stacji początkowej Stalimen (akceptowana jest płatność kartą).
- Przy dolnej stacji kolejki Stalimen – Gardone jest pokaźnych rozmiarów parking oraz tablica pokazująca, które kolejki górskie w rejonie aktualnie funkcjonują.
- W sezonie letnim wyciągi działają od 20 czerwca do 20 września.
- Ku mojemu miłemu zaskoczeniu, w okresie pandemii krzesełka były dezynfekowane.
- Obie kolejki startują o 8:30 rano i pracują w symbiozie aż do późnych godzin popołudniowych. Planując trekking pamiętajcie, że ostatni wyciąg rusza z Passo Feudo o 17:30, ostatnia gondola opuszcza zaś Gardone o 17:45. Jeżeli się spóźnicie, czeka na Was ponad 8-kilometrowe zejście z Passo Feudo do Predazzo, które zajmie Wam przynajmniej 2 godziny. W przypadku niewielkiej obsuwy można podobno zadzwonić na stację kolejki w Passo Feudo i poprosić o poczekanie 5-10 min. Zdarza się też, że osoba obsługująca wyciąg zabiera spóźnialskich swoim dżipem.
- Woda z kranu w Rifugio Torre di Pisa nie nadaje się do picia, dlatego przed wyruszeniem na szlak zaopatrzcie się w odpowiednią ilość płynów. Schronisko sprzedaje wodę butelkowaną.
- Cała trasa z Passo Feudo do Forcella dei Campanili ma ok 5 km, a jej przejście powinno Wam zająć ok 3,5 godziny. Na drogę powrotną przeznaczcie zaś 2 godziny. Podane czasy nie uwzględniają przystanków na zdjęcia i posiłki. Nam cała trasa (z przerwami) zajęła niewiele ponad 5 godzin. Ale w drodze powrotnej gnaliśmy, żeby złapać ostatni wyciąg.
- Na trasie korzystałam z aplikacji Mapy.cz, w której cały szlak jest świetnie oznaczony.
